ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΣΚΕΨΗΣ

ΤΡΟΠΟΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΣΚΕΨΗΣ
ΚΑΙ ΧΕΙΡΑΦΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ

Παναγιώτης Μιχελής

Ένας καταναλωτής δεν είναι αναγκαίο και δεν πρέπει να ξέρει τι αγοράζει. Το θρησκευτικό δόγμα, «πίστευε και μη ερεύνα», έχει αντικατασταθεί σήμερα με το «αγόραζε και μη ερεύνα». Αν δεν αντισταθούμε στο πνεύμα των σχολείων, των εφημερίδων, του ραδιόφωνου και της τηλεόρασης τότε οι σκέψη μας θα εξακολουθήσουν να είναι εχθροί μας. Η διαδικασία παραγωγής γνώσεως, μαζική στον σύγχρονο κόσμο έχει πάψει να είναι αυτοσκοπός πνευματικής ολοκλήρωσης του ατόμου. Σήμερα το άτομο εκπαιδεύεται, για την καλύτερη ένταξή του, για την ομαλή λειτουργία της ελεύθερης οικονομίας. Το άτομο αντιμετωπίζεται, εισέρχεται και ρυθμίζεται στη διαδικασία κατασκευής, ανάλογα με την αποστολή και με πληροφορίες που αφορούν την κατασκευή και όχι με το κριτήριο ελέγχου των προϊόντων.
Το κοινωνικό σύνολο υπακούει στους νόμους του κεφαλαίου που δημιουργεί σχέσεις εκμετάλλευσης. Τα κέντρα εξουσίας ελέγχουν τις πληροφορίες και ο πολίτης υφίσταται στις διαδικασίες πληροφόρησης του συστήματος, ενώ του αφαιρείται η δυνατότητα διαμόρφωσης γνώμης. Είναι αρκετό να γνωρίζει ποιο είναι το «κόμμα του λαού» ή «το αστικό κόμμα», αλλά είναι σκόπιμο να μην γνωρίζει τι είναι «ισοζύγιο πληρωμών», «αστική νόμοι», «ανθρώπινα δικαιώματα», που όλα αυτά το εκπαιδευόμενο σύστημα γεμίζει επίτηδες με ασάφειες, προκειμένου να αποφευχθεί η ενεργό συμμετοχή του πολίτη σ’ αυτά. Οι υπάρχουσες κρατικοί μηχανισμοί εργάζονται για την κατάκτηση της εξουσίας, για την εξυπηρέτηση των ολίγων και όχι για το κοινωνικό σύνολο.
Στο σχολείο κατασκευάζονται άνθρωποι. Η διαδικασία αυτή λέγετε εκπαίδευση. Για την κατασκευή διαφόρων πραγμάτων χρησιμοποιούμε εργαλεία. Το εργαλείο με το οποίο κατασκευάζονται άνθρωποι είναι η πληροφορία. Για να καταλάβεις καλύτερα την φύση των εργαλείων, θα πρέπει να γνωρίζεις για ποιον σκοπό προορίζονται. Δεν μπορεί να κατασκευάσεις βαριά, για να σκάψεις. Ο σκοπός διαμορφώνει το εργαλείο. Δεν υπάρχει εργαλείο χωρίς σκοπό. Δεν υπάρχει πληροφορία χωρίς σκοπό. Χρησιμοποιούν στις πληροφορίες ανάλογα με το είδος ανθρώπου που θέλουν να κατασκευάσουν. Αν θέλουν να κατασκευάσουν έναν άνθρωπο που να περνάει όλη του την ζωή του εθελοντικά στο στρατό, κρατώντας ένα όπλο και σκοτώνοντας, θα πρέπει οι πληροφορίες που θα επεξεργαστή να είναι διαφορετικές από ‘κείνων που θα αγαπάει, την φύση και τους ανθρώπους.
Οι πληροφορίες που δεχόμαστε στον εγκέφαλό μας σχηματίζουν κρίσεις και πεποιθήσεις. Οι κρίσεις και οι πεποιθήσεις, είναι αυτές που κατευθύνουν τις πράξεις μας. Όσο πιο πολύ πιστεύουμε ότι η θέλησή μας είναι το θεμέλιο των πράξεών, τόσο μεγαλύτερη είναι η συμφωνία μας. Όσο πιο πολύ πιστεύουμε ότι οι πράξεις μας υποκινούνται από μια ξένη δύναμη τόσο μικρότερη είναι. Τις περισσότερες πράξεις μας, της εκτελούμε χωρίς να καταλαβαίνουμε τους λόγους ή τα αποτελέσματά τους. O οδηγός θα πρέπει να ξέρει ότι το αυτοκίνητο που έχει, πατάει γκάζι και τρέχει. Πατάει φρένο και σταματάει. Δηλ. να ξέρει μόνο το τελικό αποτέλεσμα. Ελάχιστοι οδηγοί ξέρουν από ποια μέρη αποτελείται και το πώς κινείται. Όσο συχνότερα κάνουμε πράξεις χωρίς να ξέρουμε τους λόγους, τις προϋποθέσεις και τα αποτελέσματα τους, τόσο συχνότερα γινόμαστε οι ίδιοι λόγο προϋπόθεση και αποτέλεσμά των πράξεων άλλων. Όσο περισσότερο πιστεύουμε ότι είμαστε κύριοι των πράξεων, των οποίων οι πραγματικοί κύριοι είναι άλλοι, τόσο περισσότερο θα είναι άλλοι οι κύριοι μας.
Η ομιλία ανήκει στις πιο συχνές πράξεις μας. Οι περισσότεροι ισχυρισμοί που διατυπώνουμε είναι λανθασμένοι. Η Γη και η εργασία είναι παραγωγικοί, δημιουργικοί παράγοντες.
Το Κεφάλαιο είναι νεκρή εργασία και δεν δημιουργεί τίποτα. Η φύση και ο παράγοντας άνθρωπος δημιουργεί. Η εργασία (εργάτες – υπάλληλοι), είναι αυτοί που αποτελούν το ανθρώπινο δυναμικό. Το αρνητικό είναι ό,τι αυτό το ανθρώπινο δυναμικό, θεωρεί ότι το Κεφάλαιο είναι πιο σημαντικό για την παραγωγή απ’ ότι ο ίδιος ο εαυτός του, παρόλο που αυτοί φτιάχνουν το Κεφάλαιο.
Ποιες συνθήκες κάνουν χιλιάδες δασκάλους να διδάσκουν επί ολόκληρες δεκαετίες κάτι που είναι ολοένα παράλογο και βλάπτει τους διδασκομένους. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι μαθητές συνηθίζουν να θεωρούν αληθινό, κάτι που μπορεί να μην είναι. Στις πόσες γνώσης ξέρουμε, για τις συνθήκες υπό τις συνθήκες ενεργούμε, δεν το αποφασίζουμε οι ίδιοι. Τα όσα ξέρουμε εξαρτώνται από τις πληροφορίες που δεχόμαστε. Η επιρροή μας ποιες πληροφορίες δεχόμαστε περιορισμένη. Δεν μπορούμε να βρούμε πληροφορίες που δεν ξέρουμε. Όταν μας λείπουν ορισμένες πληροφορίες, τότε αυτές είναι ιδιοκτησία και απαγορευμένες για τον απλό λαό.
Ένας πονηρός τρόπος να κρύβει κανείς την αλήθεια είναι να μιλάει ακατανόητα. Όποιος είναι πολύ δειλός ή πολύ αδέξιος για να πει ψέματα, εκφράζεται με ασάφεια. Έτσι τις πιο πολλές φορές καταφέρνει τον σκοπό του, γιατί πολύ άνθρωποι, αισθάνονται ότι η υπερβολή ερωτήσεων που θα κάνουν αποτελούν κανόνα ευπρέπειας. Δεν είναι μόνο τα άτομα που εκφράζονται με ασάφεια για να αποκρύψουν την αλήθεια, αλλά εδώ τελευταία, όλο και πιο συχνά το κάνουν και οι θεσμοί. Σε ορισμένες περιπτώσεις εκφράζονται συγκεχυμένα και μάλιστα επί ολόκληρες δεκαετίες. Αν κάτι το ασαφές επαναλαμβάνεται αρκετά συχνά, οι περισσότεροι άνθρωποι το συνηθίζουν και το καταλαβαίνουν σαν να ήταν κάτι το σαφές. Όσο ασαφέστερα γράφει ή μιλάει κανείς, τόσο περισσότερο καιρό μένει κρυμμένο το ψέμα που υπάρχει μέσα του.
Για τα περισσότερα κράτη του πλανήτη μια φράση του Συντάγματός λέει: «Η αξιοπρέπεια του ανθρώπου είναι απαραβίαστη». Είναι δυνατόν να εξακριβώσουμε τι ήθελαν να πουν οι εμπνευστές αυτής της φράσης. Τελικά όμως βλέπουμε ότι τίποτα δεν πιο εύκολο από το να παραβιάσει και να καταπατήσει την αξιοπρέπεια του κάθε πολίτη.
Ένα παράδειγμα, γνωστό σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία με τα δικά μας χαρακτηριστικά, θυματοποιεί το ίδιο το θύμα, αντί να στραφεί εναντίον του θύτη και να πάρει μέτρα και διαπαιδαγώγησης αλλά και καταστολής όταν αυτό είναι αναγκαίο. Στρέφεται με την θυματοποίηση του θύματος, αφήνοντας την έκθετη με όποιες συνέπειες απέναντι στο κοινωνικό περιβάλλον. Ο όποιος βιασμός της ανθρώπινης ύπαρξης παράγει στο υποκείμενο τις συνέπειες του, κατά κανόνα παθητικού χαρακτήρα, όπου στο συνειδησιακό και ασυνείδητο επίπεδο του ατόμου, ενδέχεται να ιανθεί με το πέρασμα πολλών ετών αλλά ίσως και ποτέ.
Το ξεπέρασμα τέτοιου είδους κοινωνικών φαινομένων, θα πρέπει να καταγγέλλονται και να περιθωριοποιούνται μέσα από έναν δημόσιο διάλογο, ο οποίος διάλογος να καταλήγει μέχρι τον εξοστρακισμό του θύτη, όταν δεν υπάρχει όριο παιδείας για αναδιαπαιδαγώγηση του όποιου θύτη.

Αντίσταση στην χειραγώγηση μας, σημαίνει ανάπτυξη της κριτικής σκέψης σε όλη της την πολυμορφία και στην πολυδιάστατη της στον πλέγμα μιας πολυσύνθετης διαλεκτικής λογικής, που η κατάκτηση της υποχρεώνει πολύ κούραση από το ενδιαφερόμενο υποκείμενο.


Η μελέτη αυτή είναι αφιερωμένη στην αγαπημένη μου Μπέτυ που τόσο σύντομα άνοιξε τα φτερά της και πέταξε μακριά μας σε πιο όμορφους κόσμους, για να είναι τώρα ελεύθερη. Το άρθρο αυτό γράφτηκε μεσάνυκτα ενώ εκείνη κοιμότανε.
Βριλήσσια 10-06-2010