Η μεγαλύτερη έμφαση δίνεται στο προφίλ του επικεφαλής της Οργάνωσης Χ την περίοδο της Κατοχής, στις πολιτικές του φιλοδοξίες, στις σχέσεις του με τον Μακάριο και την τότε ελληνική κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή.
Το σκοτεινό προφίλ του
Σκιαγραφώντας το προφίλ του στρατιωτικού ηγέτη των Ελληνοκυπρίων στον αγώνα του 1955- 59 κατά της αποικιοκρατίας, αλλά κι επικεφαλής της διαβόητης Οργάνωσης «Χ», οι βρετανικές μυστικές υπηρεσίες, πλέκοντας το κατά αυτές εγκώμιο του, κάνουν λόγο για έναν καλό επαγγελματία στρατιώτη, θαρραλέο, οπαδό της μοναρχίας και λυσσαλέο αντικομμουνιστή, που στα μειονεκτήματα του ήταν «η αλαζονεία του, η έπαρση και η περιορισμένη διανοητική δύναμή του».
Σε έγγραφο με ημερομηνία 11/3/59, ο ταξίαρχος Μπιλ Μάγκαν, διευθυντής της ΜΙ5 με ευθύνη συντονισμού των συνεργατών της υπηρεσίας στο εξωτερικό, προσπαθεί να μπει βαθύτερα στην ιδιοσυγκρασία του στρατηγού Γρίβα. «Είναι ένας ασυνήθιστος άντρας» σημειώνει και κάνει λόγο για έναν άνθρωπο «πρακτικό», ο οποίος δεν ήταν «της αφηρημένης θεωρίας». Στο ίδιο έγγραφο είναι που ο Γρίβας-Διγενής περιγράφεται ως ένας «καιροσκόπος» άνθρωπος της δράσης, «χωρίς διορατικότητα», αλλά «με αποφασιστικότητα». «Είναι από αυτούς που πράττουν, όχι από αυτούς που σκέφτονται. Είναι ανίκανος να καταστρώσει ένα στρατηγικό σχέδιο, αλλά σίγουρος ότι θα μπορούσε να αντιμετωπίσει οποιαδήποτε τακτική πρόκληση εμφανιζόταν μπροστά του», σημειώνει χαρακτηριστικά το ανώτερο στέλεχος των μυστικών υπηρεσιών της Βρετανίας.
Οι συνωμοσίες
Ο Γρίβας σαν άνθρωπος των συνωμοσιών, δε θα μπορούσε να μην βρεθεί και στη δίνη συνωμοσιών εις βάρος του. Τα μυστικά έγγραφα αποκαλύπτουν την εναγώνια προσπάθεια των Βρετανών της Κύπρου να τον αντιμετωπίσουν αμαυρώνοντας τον, και την απόφαση να ανακρούσουν πρύμναν μετά από εκτιμήσεις πως «κάθε απόπειρα να εφευρεθεί βρωμιά για τον Γρίβα θα ήταν δίκοπο όπλο».
Εντυπωσιακό είναι ότι στην προσπάθεια τους για να χτίσουν την αρνητική προπαγάνδα για το πρόσωπο του Γρίβα, η βρετανική κυβέρνηση της Κύπρου –που έχει εύκολο έργο - σχεδιάζει να εκδώσει ένα φυλλάδιο, που θα κυκλοφορούσαν ανωνύμως, με στόχο να στρέψουν τους Κύπριους κομμουνιστές εναντίον του Γρίβα και της ΕΟΚΑ και να τους κάνουν «πιο πρόθυμους να αποκηρύξουν και να εναντιωθούν στην ΕΟΚΑ». Στο πλαίσιο αυτό σε έγγραφο, με ημερομηνία 26/4/56, αναφέρεται ότι οι Βρετανοί της Κύπρου «επιζητούν εναγωνίως να αποκτήσούν οποιεσδήποτε διαθέσιμες λεπτομέρειες -όσο πιο φρικιαστικές, τόσο καλύτερα- για τις αντικομμουνιστικές επιχειρήσεις και τις φρικαλεότητες που πραγματοποιήθηκαν στην Ελλάδα από την Οργάνωση "Χ" του Γρίβα».
Οι πολιτικές του φιλοδοξίες
Σκιαγραφώντας τον χαρακτήρα και τα κίνητρα του Γρίβα, ο ταξίαρχος Μάγκαν αναφέρει πως «η σχέση του Γρίβα με τον Μακάριο δεν ήταν ποτέ εύκολη», υπογραμμίζοντας πως «ο ένας φαίνεται να μην συμπαθεί τον άλλον και σε πολλές αναφορές του Γρίβα προς τον Μακάριο διακρίνεται μια περιφρόνηση». Όμως και οι σχέσεις του Γρίβα με την ελληνική κυβέρνηση δεν ήταν και οι καλύτερες.
Ο Μπιλ Μάγκαν αναφέρει πως ο Γρίβας «εισερχόταν όσο μπορούσε στα χωράφια των πολιτικών χωρίς να αίσθηση κατωτερότητας». Εξάλλου όπως αποκαλύπτεται από τα έγγραφα των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών είχε πολιτικές επιδιώκεις, αν και διατεινόταν το αντίθετο, και λάμβανε συμβουλές από συμμάχους του στην Αθήνα. «Οξυμένη» χαρακτηρίζεται και η σχέση του με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή αλλά και με τον τότε υπουργό Εξωτερικών Ευ. Αβέρωφ.
Ο Γρίβας χαρακτηρίζεται από τους Βρετανούς ως «υπερβολικά φιλόδοξος» ώστε να παραμείνει εκτός πολιτικής σκηνής, ιδίως από τη στιγμή που ο ίδιος απέδιδε στον εαυτό του τον «ρόλο του σωτήρα του έθνους». Μάλιστα ο Καραμανλής φέρεται να ανησυχούσε για τις επιπτώσεις που θα είχε η συμμετοχή του Γρίβα στην πολιτική. Οι Βρετανικές υπηρεσίες ανέφεραν πως ο Γρίβας εξέταζε τέσσερις επιλογές για να ανέλθει στην εξουσία: είτε απόσχιση βουλευτών της ΕΡΕ που θα έριχναν την κυβέρνηση Καραμανλή, είτε δημιουργία ενός νέου κόμματος με τον ίδιο επικεφαλής, είτε ασκώντας πιέσεις με διαδηλώσεις, είτε τέλος με ένα στρατιωτικό πραξικόπημα.
Ωστόσο οι Βρετανοί στις αναφορές τους ανέφεραν πως λίγο πριν αποφασίσει ο Γρίβας να τεθεί επικεφαλής νέου πολιτικού κινήματος στην Ελλάδα, φαινόταν πως η αρχικά υψηλή δημοτικότητά του, λόγω της δράσης της ΕΟΚΑ, είχε περιοριστεί και οι Έλληνες φαίνονταν να μην τον υπολογίζουν με αποτέλεσμα να έχουν περιοριστεί και οι προοπτικές μια πολιτικής επιτυχίας.
Επίσης σε έγγραφο του 1959 ο Γρίβας απασχολεί εκ νέου τους Βρετανούς με τη στάση του και τις δηλώσεις του αναφορικά με τις διαπραγματεύσεις Ζυρίχης – Λονδίνου. Σύμφωνα με όσα ανέφερε συνεργάτης του σε φιλικό πρόσωπο, και εν συνεχεία πληροφορήθηκαν οι Βρετανοί, ο Γρίβας φέρεται να βρισκόταν σε δίλημμα για τη στάση που έπρεπε να τηρήσει έναντι των συνομιλιών καθώς εκτιμούσε πως αν αντιτίθετο θα είχε την υποστήριξη της πλειοψηφίας του λαού. Κάτι τέτοιο, όμως, θα προκαλούσε σχίσμα τόσο στην Κύπρο όσο και στην Ελλάδα.
Τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους σε βρετανική διπλωματική έκθεση από την Αθήνα αναφέρεται πως από την αρχή η στάση του Γρίβα επί του θέματος ήταν διφορούμενη. «Από τη μία έλεγε ότι ήταν απλός στρατιώτης, που είχε καθήκον να αποδεχθεί πολιτικές συμφωνίες, αλλά από την άλλη πλευρά νιώθοντας -μάλλον δικαιολογημένα- ότι δεν τον είχαν πληροφορήσει πλήρως για τις εξελίξεις, άρχισε να έχει επιφυλάξεις για τις Συμφωνίες», ανέφερε ο Βρετανός πρεσβευτής στην Αθήνα. Ο Γρίβας διαμαρτυρόταν όλο και περισσότερο πως δεν είχε εμπλοκή και ενημέρωση στις διαπραγματεύσεις για τις Συμφωνίες Λονδίνου – Ζυρίχης λέγοντας πως «εσκεμμένα τον είχαν κρατήσει στο σκοτάδι», ώστε να τον φέρουν προ τετελεσμένων γεγονότων. Αυτή η στάση του προκαλούσε ακόμη μεγαλύτερες εντάσεις στις σχέσεις του με τον Μακάριο και την Αθήνα, όπως επισημαίνουν οι Βρετανοί στις αναφορές τους.
Και ο Μακάριος στο επίκεντρο
Αναφορικά με τις απόψεις Μακαρίου για την κατάσταση στην Κύπριο, μυστικό έγγραφο της MI6 με ημερομηνία 18/3/58, αναφέρει πως σε ομιλία του στις 26/2 στην Αθήνα σε κοινό Κυπρίων και υποστηρικτών της ελληνικής κυβέρνησης που είχαν επιρροή, ο Μακάριος είχε πει -πάντα σύμφωνα με τους Βρετανούς της MI6- ότι έπρεπε να βρεθεί ένας τρόπος εξόδου από το κυπριακό αδιέξοδο, από τη στιγμή που «ο κυπριακός λαός και πράγματι και ο ίδιος είχαν κουραστεί από τον αγώνα».
Το έγγραφο αναφέρει ότι ο Μακάριος είχε εκμυστηρευθεί σε έναν από τους συμβούλους του σε μια πρόσφατη συνομιλία ότι είχε κάνει λάθος μη αποδεχόμενος τους όρους που είχαν πρωτοπροσφερθεί από τον κυβερνήτη Χάρντινγκ, κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων μεταξύ τους.
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου