Η εβραϊκή εξέγερση στο γκέτο της Βαρσοβίας

Σαν σήμερα, στις 19 Απριλίου του 1943, την παραμονή του εβραϊκού Πάσχα, οι δυνάμεις της ναζιστικής Γερμανίας εισέβαλλαν στο εβραϊκό γκέτο της Βαρσοβίας στην Πολωνία για να καταπνίξουν την εξέγερση των εγκλείστων. Οι ξεσηκωμένοι Εβραίοι προσπαθούσαν να αποτρέψουν την μεταφορά των εναπομείναντων κατοίκων του Γκέτο σε στρατόπεδα εξόντωσης από τον Ιανουάριο του 1943. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη εξέγερση των Εβραίων στη διάρκεια του Ολοκαυτώματος.

Στο Γκέτο γνώριζαν πλέον ότι τα τρένα, που έφευγαν καθημερινά με προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρέμπλινκα, δε μετέφεραν τους συγγενείς και οικείους τους σε στρατόπεδα εργασίας. Ήξεραν πια πως εκεί που τους έπαιρναν οι ναζί, θα έβρισκαν φρικτό θάνατο σε θαλάμους αερίων, καθώς υπήρχε οργανωμένο σχέδιο εξόντωσης των Εβραίων. Άρχισαν, λοιπόν, μια γενναία αντίσταση.

Η εξέγερση στο γκέτο ξεκίνησε μετά το δεύτερο κύμα απελάσεων των Εβραίων. Δύο εβραϊκές αντιστασιακές οργανώσεις κατασκεύασαν δεκάδες θέσεις μάχης και εκτέλεσαν συνεργάτες των Γερμανών, ανάμεσα στου οποίους ήταν και Εβραίοι αστυνομικοί του γκέτο και πράκτορες της Γκεστάπο. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξεγερμένοι πολέμησαν έχοντας ελαφρύ οπλισμένο απέναντι στις υπεροπλισμένες ναζιστικές δυνάμεις.

Στις 19 Απριλίου του 1943, 5.000 Γερμανοί των SS καθώς και περίπου 300 Πολωνοί της δωσίλογης «Μπλε» αστυνομίας, υπό τον Γιούργκεν Στρόοπ, εισέβαλλαν στο γκέτο της Βαρσοβίας. Παρά τη γενναία αντίσταση των Εβραίων, το Μάιο του ίδιου χρόνου συνετρίβησαν από τα γερμανικά στρατεύματα. Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης σκοτώθηκαν περίπου 13.000 Εβραίοι.

Οι μάχες στο γκέτο έληξαν το πρωί της 16ης Μαΐου, όταν ο επικεφαλής της επιχείρησης των SS, ανακοίνωσε τη νίκη του και διέταξε την ανατίναξη της Συναγωγής που βρισκόταν έξω από τα τείχη του γκέτο.

Σύμφωνα με τις δικές του καταγεγραμένες αναφορές, περίπου 5.000 με 6.000 Εβραίοι που κρύβονταν σε κτίρια μέσα στο γκέτο κάηκαν ζωντανοί. Ο επικεφαλής της σφαγής των Εβραίων του γκέτο, Γιούργκεν Στρόοπ, τοποθετήθηκε στη συνέχεια στρατιωτικός διοικητής στην Ελλάδα. Μετά το τέλος του πολέμου καταδικάστηκε ως εγκληματίας πολέμου και απαγχονίστηκε το 1952 στην Πολωνία.

Το Ολοκαύτωμα ήταν αναμφισβήτητα το πιο τραγικό γεγονός του σύγχρονου κόσμου. Ένας «άνθρωπος» και το καθεστώς του, ο Χίτλερ, προκάλεσαν ανυπολόγιστο πόνο και φρίκη σε εκατομμύρια ανθρώπους και τους αγαπημένους τους. Ήταν η εποχή που ευρωπαϊκά κράτη προτίμησαν φασιστικά καθεστώτα και τις δολοφονίες που αυτά διέπραξαν. Σίγουρα αυτή η εποχή δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Μέσα στον πόνο και την απόγνωση υπήρξε παρ’ όλ’ αυτά η δύναμη για αντίσταση στο θάνατο.

Η Εξέγερση στο γκέτο της Βαρσοβίας είναι ένα παράδειγμα δύναμης απέναντι στο θάνατο ακόμα και σε καταστάσεις φρίκης και τρόμου. Δείχνει, επίσης, πόσο επικίνδυνος είναι ο αντισημιτισμός, που ακόμα και σήμερα - συγκαλυμμένος ή όχι- γίνεται αποδεκτός σε πολλά κράτη χωρίς να ποινικοποιείται από το νόμο. Ο Wladyslaw Szpilman, Εβραίος Πολωνός πιανίστας, ήταν από τους ελάχιστους που επιβίωσαν από τις σφαγές των ναζί στη Βαρσοβία. Η ιστορία του έγινε ταινία (Τhe Pianist) από το Ρομάν Πολάνσκι.

tvxs