Επανασύνδεση με τη ζωή και την αξιοπρέπεια

Επανασύνδεση με τη ζωή και την αξιοπρέπεια

Το ρεύμα, που υποτίθεται ότι αποτελεί «κοινωνικό αγαθό», το στερούνται χίλια νοικοκυριά καθημερινά. Καθώς η ίδια η επιβίωση τίθεται σε κίνδυνο, το Κίνημα «Δεν πληρώνω» σπεύδει προς βοήθεια...

Της ΓΕΩΡΓΙΑΣ ΔΑΜΑ από την Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία

 

Αμέτρητοι είναι οι συμπολίτες μας που ζουν σήμερα, εν έτει 2013, στο σκοτάδι. Η ΔΕΗ διακόπτει την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος σε περισσότερα από χίλια νοικοκυριά την ημέρα. Πολλοί από αυτούς τους καταναλωτές παραμένουν για μήνες χωρίς ρεύμα. Καταδικασμένοι να ζουν αναξιοπρεπώς, με κίνδυνο της υγείας και της ίδιας τους της ζωής.

Στιγμιότυπο από πρόσφατη συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από γραφεία της ΔΕΗ

  Δεν μπορούν να πλυθούν, ούτε να συντηρήσουν τα τρόφιμα. Αρκετοί από αυτούς αναγκάζονται να ζητήσουν την παράνομη επανασύνδεση του ρεύματος, ακόμα και του νερού, από πρωτοβουλίες αλληλεγγύης πολιτών που έχουν συσταθεί σε κάθε γειτονιά. Περίπου τριάντα πολίτες την ημέρα απευθύνονται στα συνεργεία του κινήματος «Δεν πληρώνω» για την επανασύνδεση του ηλεκτρικού ρεύματος.
Οι συμπολίτες μας που αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος είναι καθημερινοί, συνηθισμένοι άνθρωποι που έχασαν ξαφνικά τη δουλειά τους ή έπαψαν να πληρώνονται. Αρκετοί, κι αυτό είναι τραγωδία, πάσχουν από βαριές ασθένειες.
Η «Κ.Ε.» μπήκε, μαζί με ένα συνεργείο του κινήματος «Δεν πληρώνω», σε νοικοκυριά που η ΔΕΗ καταδίκασε να ζουν χωρίς ρεύμα.
Κατέγραψε τη ζωή τους την εποχή του Μνημονίου, αλλά και τη δράση αλληλεγγύης των συνεργείων επανασύνδεσης. Δράση που γεννά αισιοδοξία. 

Καρκινοπαθής
 

Η συνάντηση της συντάκτριας της «Κ.Ε.» Γεωργίας Δάμα με την 47χρονη καρκινοπαθή Μαρία, την οικογένεια της οποίας η ΔΕΗ «καταδίκασε να ζει στο σκοτάδι»

Η γυναίκα που βρίσκεται στο χολ του ημιυπόγειου διαμερίσματος είναι ξαπλωμένη στον καναπέ. Τυλίγεται με την κουβέρτα κοιτάζοντας τη σόμπα υγραερίου, που τρεμοπαίζει. Ενας φακός, ακουμπισμένος στο τραπέζι, φωτίζει τα πρόσωπα των δύο ανδρών. Στέκονται κοντά στην πόρτα, περιμένοντας.
 Λίγο πριν είχαν καλέσει το συνεργείο του κινήματος «Δεν πληρώνω», να τους συνδέσει το κομμένο ρεύμα. Σκύβουν το κεφάλι με συστολή και απόγνωση.
Η 47χρονη Μαρία είναι καρκινοπαθής. Σταμάτησε να εργάζεται την τελευταία τριετία που την κατέβαλε η αρρώστια. Ο 52χρονος σύζυγός της, Ανδρέας, εργαζόταν ως κηπουρός: «Σπανίζουν τα μεροκάματα. Μία ή δύο φορές την εβδομάδα».
Η 27χρονη κόρη τους, Κωνσταντίνα, σπούδασε οικονομικά, αλλά εργάζεται ως σερβιτόρα σε φαστ φουντ: «Δεν έχουμε πληρωθεί. Οι πελάτες δεν αφήνουν φιλοδώρημα». Ο Γιώργος είναι ο 24χρονος αδελφός της. Σπούδασε μηχανικός και δουλεύει ντελίβερι σε σουβλατζίδικο με 12 ευρώ μεροκάματο: «Και να φανταστείς ότι με χίλια παρακάλια βρήκα αυτή τη δουλειά». Γονείς και παιδιά ζουν στο ίδιο σπίτι. Τα δύο αδέλφια μοιράζονται το ίδιο δωμάτιο του ημιυπόγειου διαμερίσματος στα Σεπόλια. Λένε ότι είναι η πρώτη φορά που τους κόβουν το ρεύμα.
«Δεν έχω φάρμακα. Αναγκαστικά, διέκοψα τη θεραπεία. Αλλά πρέπει να κάνω τις προγραμματισμένες εξετάσεις. Και είμαι ανασφάλιστη», λέει η μεσήλικη γυναίκα. Προσθέτοντας ότι «το ψυγείο είναι άδειο. Οι γείτονες μας έφεραν μερικά τρόφιμα. Δεν μπορούν να βοηθήσουν περισσότερο».
Ο άντρας της απευθύνεται στο συνεργείο του κινήματος «Δεν πληρώνω»: «Δουλεύαμε και είμαστε συνεπείς στους λογαριασμούς. Μέσα σ' ένα τεράμηνο μας καταδίκασαν να ζήσουμε στο σκοτάδι. Απευθυνθήκαμε στη ΔΕΗ παρακαλώντας να κάνουμε διακανονισμό. Αλλά πρέπει να πληρώσουμε το 70% προκαταβολικά. Δεν δέχθηκαν τα χρήματα που τους έδινα. Σας καλέσαμε να συνδέσετε το ρεύμα όχι επειδή δεν θέλουμε να πληρώσουμε, αλλά επειδή αδυνατούμε». Πατέρας και γιος αποφάσισαν να ενταχθούν στο κίνημα «Δεν πληρώνω» λέγοντας ότι «από δω και πέρα θα είμαστε μαζί σας. Να βοηθήσουμε κι εμείς σε ανάλογες περιπτώσεις». 

Νεόπτωχοι
 
Η ιστορία επαναλαμβάνεται σε διαφορετικό φόντο: ένα μοντέρνο διαμέρισμα 90 τ.μ. με σύγχρονες ανέσεις, στα Πετράλωνα. Ιδιοκτήτες του σπιτικού είναι ένα νέο και μορφωμένο ζευγάρι: η Γεωργία σπούδασε οικονομικά, μιλάει πέντε γλώσσες. Μέχρι χθες, ήταν τραπεζικός υπάλληλος. Πολιτικός μηχανικός ο Κώστας, εργαζόταν σε κατασκευαστική εταιρεία. Και οι δύο ήταν καλοπληρωμένα στελέχη. Εχουν τρία παιδιά ηλικίας τριών, πέντε και επτά ετών.
Και οι δύο γονείς είναι άνεργοι. Η οικογένεια δεν έχει άλλα εισοδήματα: «Ζούσαμε μια άνετη ζωή. Φτιάξαμε με όνειρα το σπίτι που κληρονομήσαμε από τους γονείς. Θέλαμε μια μεγάλη οικογένεια. Ποτέ δεν είχα φανταστεί ότι δεν θα μπορούμε ν' ανταποκριθούμε στις υποχρεώσεις μας. Τα έτοιμα τελειώνουν γρήγορα. Υπάρχουν μέρες που δεν τρώω για να μη στερήσω το φαγητό από τα παιδιά», λέει η Γεωργία. Κατηγορεί το κράτος για αναλγησία. Λέγοντας ότι έκοψαν το ρεύμα σε οικογένεια με τρία μικρά παιδιά: «Δεν τους ενδιαφέρει αν θα επιβιώσουμε. Οφείλουμε και τα χαράτσια. Παγώσαμε γιατί δεν υπάρχουν χρήματα για πετρέλαιο. Πουλήσαμε και τους προσωπικούς μας υπολογιστές, την τηλεόραση. Σκεφτήκαμε να μετακομίσουμε στους γονείς του Κώστα».
Λέει ότι είδαν ένα αυτοκόλλητο με το τηλέφωνο του κινήματος σε μια κολόνα: «Ανταποκρίθηκαν αμέσως. Μας λένε να φέρουν τρόφιμα για τα παιδιά. Τόσα χρόνια πλήρωνα και τώρα μου έκοψαν το ρεύμα. Αν έβλεπα τους υπεύθυνους δεν ξέρω πως θ' αντιδρούσα».
Η Γεωργία ψάχνει για οποιαδήποτε δουλειά: «Κάνω μαθήματα σε παιδιά. Αλλοι δεν πληρώνουν κι άλλοι δίνουν τα μισά. Οι εργοδότες ρωτούν αν έχω παιδιά και δεν με προσλαμβάνουν. Προφανώς σκοπεύουν να με απασχολούν ολόκληρη την ημέρα. Τα τυπικά προσόντα στις μέρες μας δεν υπολογίζονται. Πήγα να δουλέψω σερβιτόρα, σε καφετέρια. Λόγω των παιδιών δεν με προσέλαβαν». Λέει ότι κρύβει την κατάσταση που βιώνει από το περιβάλλον της επειδή ντρέπεται. Και πούλησαν ό,τι ακριβότερο υπήρχε στο σπίτι.

«Τεχνικά κλιμάκια»
 
Ο 56χρονος Γρηγόρης αφαιρεί το καπάκι του ρολογιού και επανασυνδέει το ρεύμα. Είναι υπεύθυνος συνεργείου του κινήματος «Δεν πληρώνω». Δούλευε 30 χρόνια σε εταιρεία κατασκευής ασανσέρ και έχασε τη δουλειά του όταν έγιναν μαζικές απολύσεις: «Στέλνω δεκάδες βιογραφικά, αλλά δεν ελπίζω να με προσλάβει κανείς». Οταν έμεινε άνεργος, του έκοψαν την παροχή ρεύματος: «Δεν μπορώ να βοηθήσω τον εαυτό μου. Προσπαθώ να στηρίξω φτωχούς, χαμηλοσυνταξιούχους, συμπολίτες μας που έχασαν τη δουλειά τους. Επανασυνδέοντας το κομμένο ρεύμα. Ζούμε σε μια εποχή που κάνουν κουμάντο οι εργολάβοι. Χάθηκε το γέλιο και η ανθρωπιά μας». Προσθέτει ότι η κυβέρνηση υποσχέθηκε ότι δεν θα κόβεται το ρεύμα τους ψυχρούς μήνες καθώς και στην καρδιά του καλοκαιριού. Αλλά οι υποσχέσεις έμειναν στα χαρτιά».
Στο ίδιο συνεργείο «δουλεύει» και ο 25χρονος Γιάννης. Ηταν δημοτικός υπάλληλος κι έληξε η σύμβασή του πριν από 14 μήνες: «Εχω έναν ανάπηρο αδελφό, η μάνα μου μπαινοβγαίνει στο νοσοκομείο κι εγώ πάσχω από μυοκαρδίτιδα. Εντάχθηκα στο κίνημα πριν από τρία χρόνια, ξεκινώντας από τις κινητοποιήσεις στα διόδια».
Και οι δύο λένε ότι καθημερινά κάνουν δεκάδες επανασυνδέσεις ρεύματος. Σε ορισμένες κατοικίες επανασυνδέουν και το νερό. Οι συνδέσεις αυτές είναι παράνομες: «Ολα είναι πιθανόν να συμβούν. Δεν φοβόμαστε. Ο,τι κι αν συμβεί θα το αντιμετωπίσουμε δίχως να εγκαταλείψουμε την προσπάθεια. Δεν θ' αφήσουμε χωρίς ρεύμα και νερό τους ανθρώπους που μας καλούν μετά τη διακοπή. Κανένας δεν πρέπει να είναι μόνος», λέει ο Γρηγόρης μεταφέροντας την εμπειρία του: «Οσο ο κόσμος δούλευε, ήταν συνεπής στις υποχρεώσεις του. Τώρα οι πολίτες δεν έχουν να πληρώσουν επειδή έχασαν τη δουλειά τους. Αυτό συμβαίνει στα νοικοκυριά με κομμένη την παροχή ρεύματος».

Δράση αλληλεγγύης
 
Η ΔΕΗ διακόπτει την παροχή ρεύματος σε περισσότερους από χίλιους συνδρομητές την ημέρα. Σχεδόν σε κάθε γειτονιά ομάδες πολιτών παίρνουν την πρωτοβουλία και επανασυνδέουν το κομμένο ρεύμα. Το κίνημα «Δεν πληρώνω» δέχεται περίπου 30 κλήσεις την ημέρα. Στην Αθήνα δραστηριοποιούνται οχτώ συνεργεία επανασύνδεσης. Τα συγκροτούν εθελοντές, που αποφασίζουν να ενταχθούν στο κίνημα «Δεν πληρώνω».
Είναι γνωστοί μόνο με το μικρό τους όνομα.
Το 99% των κομμένων παροχών γίνεται σε φτωχά νοικοκυριά, σε λαϊκές συνοικίες: πολλά περιστατικά υπάρχουν στις περιοχές Πέραμα, Κερατσίνι, Χαϊδάρι, Περιστέρι, Κυψέλη, Πατήσια, Μπουρνάζι, Κολωνό και Αγ. Παντελεήμονα.
Τελευταία όμως τα συνεργεία επανασύνδεσης επισκέπτονται και αρκετές μεσοαστικές κατοικίες σε ακριβότερες συνοικίες. Οι ιδιοκτήτες τους είναι κυρίως καταστηματάρχες, οι οποίοι έκλεισαν τα μαγαζιά τους και περιήλθαν σε κατάσταση φτώχειας. Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μία οικογένεια στην Κυψέλη που ζούσε οχτώ μήνες χωρίς ρεύμα και κάλεσε το κίνημα «Δεν πληρώνω» όταν έκοψαν και την παροχή νερού. 

«Ο νόμος αναφέρει ότι το ρεύμα είναι κοινωνικό αγαθό», λέει ο Βασ. Παπαδόπουλος, εκ των ιδρυτών του κινήματος. Συγκεκριμένα, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας σε πρόσφατο πόρισμά της που αφορά τις ευπαθείς ομάδες (άνεργοι, ανάπηροι, φτωχοί) αναφέρει ότι η ΔΕΗ δεν πρέπει να κόβει το ρεύμα τους μήνες Νοέμβριο-Μάρτιο και επίσης Ιούλιο και Αύγουστο, λόγω των καιρικών συνθηκών. Κάτι τέτοιο δεν εφαρμόζεται. Σύμφωνα με τον ίδιο, το μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων που συναντούν καθημερινά είναι ασθενείς με χρόνιες παθήσεις.
Σχετικά με το αν οι συνδέσεις που πραγματοποιούν είναι νόμιμες ή παράνομες, υποστηρίζει ότι «εφόσον δεν παρακάμπτουμε το ρολόι, παίρνοντας ρεύμα από την κολόνα, δεν γίνεται ρευματοκλοπή». Οπως προσθέτει, υπάρχουν «επιχειρήσεις που πληρώνουν φθηνό ρεύμα και δημόσια κτήρια που οφείλουν εκατομμύρια ευρώ τα οποία τώρα καλείται να πληρώσει ο καταναλωτής».
Πάντως, μέχρι στιγμής δεν υπάρχει καμία καταδίκη εναντίον καταναλωτών ή του κινήματος, για τις επανασυνδέσεις που πραγματοποιούν. Ούτε έχει κληθεί κάποιος καταναλωτής να πληρώσει πρόστιμο. «Δεν ζούμε στην εποχή των σπηλαίων. Κλονίζεται η αξιοπρέπειά σου όταν δεν μπορείς να πλυθείς και να συντηρήσεις τα τρόφιμα. Και άνθρωπος χωρίς αξιοπρέπεια είναι άνθρωπος χειραγωγήσιμος», λέει.

Σε περίπτωση διακοπής ρεύματος, το τηλέφωνο του κινήματος «Δεν πληρώνω» είναι 2110192839.